Wednesday, January 14, 2009

Tangon Antad Kudat

TANGON-TANGON RUNGUS

1. I Linusuvon it pomogunan
2. Anak vagu dit dumagang do balang
3. Anak vagu tosiou
4. Buangkut
5. Bondiu om I Konduruhan
6. Burul om i Gumantung
7. Gulabatu
8. I Gungguripa
9. I Kolobituko
10. I Kukuoyo
11. I Minirogop it gipa om it kokou
12. I Ondu tamanang
13. I Pandangan
14. I Pirizok om I Purakok
15. I Sonit om I mondow
16. I Sorinit
17. Sunsulit om i kidod
18. It Dangol om it talli
19. It Hatus tanganak
20. It Inuvung
21. It Ombolog puhu
22. Itut-itut
23. Kalakau om tambang
24. Kara om sonit
25. Mirumpak I gobuk om I kolibambang
26. Monudding I palanuk
27. Nabatapa
28. Tambang, Kambing, om Mondow
29. Uruk uruk mogihim do lias
30. Usan-usan om i Sarip

IH TONSUNG OM IH GOHOLU


Varo poh ka duvo oh tanak dot usan-usan dot miobpinai ih. It tanak gulu dino Ondu ngaran dau ih Tonsung om ih tobpinai dau dino kusai pinongaran ih Goholu. Inot usan-usan dino kah napatazan no do molohing om yoti no kondiri mogihim dot takanon dau ponuvang dot songakan dot suvab-suvab. Ong soira varo tulun dot mangagaji paibo mongomot nah varo kakanan dih Tonsung om ih Goholu, ong aso nopo nga momuhu no yoti ka dit ongo natatak it ongo parai toriso-riso antad sid tagad dot tulun. Inot tanak usan-usan dino kah gogoukon dot ulun ka tu ong banat nga tosong kinis-kinis om amu po avantang pomurasan ka baiko banal ko aparu kulun ka ih Tonsung om ih Goholu. Soira momodtuhun ogi tongo manuk kah na mamanau no kah yoti mogihim takanon. Ih Tansung nopo kah kadungko gumama banal ko alangkas, na ih goholu nopo om banal ko ahakang kulun ka.


Na insan tadau, varo nokah magahau sinod binatang dino kah tu mogontong it tanak dot Vozoon sino. Na ino Vozoon dinokah Amaazon dinot Usan-usan dino. Na ih Tonsung om Ih Goholu dinokah miniupakat nokah dot mogihim dot sovoon om pokisavaan tu agazon no banal kagi yoti dinokah. Minangagama Lambagan dot pakazan dau kah antad dot kuliit do kazu tu aso no banal ka pakazan dioti usan-usan. Ih Tonsung om ih Goholu dino minogom no sid pisuk tu mimot dinot kogumuiai dot anak vagu om ongo momodsuni. Soira kimot di Tonsung dot banalko avantang ka inot tanak vagu dino rikoto no dau om minomoros dot "Sovoo okuno adi, ongono ong usan-usan oku nga asangup oku gumama nunu nopo suhu nu" ka di Tonsung om gumobu no ih Tonsung sid Anakvagu dino. Iduon nokah tulun ih Tonsung antad sid tanakvagu dino nga amu milod lungkabon tu kinumapit no banal ka ih Tonsung. Ih Goholu nga mad ih tonsung ih soira noimot dau ino Sumuni banal ko Avasi antad no ko tinabpaan dau ino tondu ka tu mamaih manansavo boh gima.

Sokoviai it nokorikot di magahau sinokah banalko mongikum-ikum dinot duvo miobpinai dot usan-usan dinokah tu yadkino ot kobuatano. It Tanakvagu nokopitan dih Tonsung dinokah minuli nokah tu ih Tonsung kakali milit-rilit sid dau. Ih sid panahon dau soira varo ongo rugi antava ongo vatu, posiiton dau ih Tonsung sid rugi om ih dumpang no dau sid ongo kovotuan. Mihis-tihis no bogima raha di Tonsung om ahadan-hadan no yosido topot soira dot ogulian sumusuhut ih dinot Tanakvagu. Nokorikot po sid valai dinot anakvagu kah antad noko nokotigog inot molohing dinot anakvagu ka dioti "Doi.. isai nokokah inot muhut-suhut dikau inot banal noko koluu do rogon" ka dioti. Minonorita nokah diri inot tanakvagu dino it nunu nopo navazaan dau sid karamazan. Na pomoros nopokah inot tidi dau sid anakvagu dino ong sangsaraon ih Tonsung mangagamo dot nunu nopo dot ihsuhu gumama na kintoron noboh sino. Ong amu obosou dot gumama na mimang ko mogidu sino om tumatak no bo ih Tonsung.

Na antaman nopo dinot tidi dinot anak vagu ong amu aparu ih Tonsung. Osopung poh gumama no ih Tonsung, nunu nopo agama nopo dau. Yosido no mitagad, Mongomot, Tumutuh, Sumagou om nunu nopo. Nah kimot po dinot tidi om amu milod ampusan ih Tonsung na banalko otogod inot tidi, aso po mah kasalaan di Tonsung antad noko bambangon do goholu ih Tonsung sampai ahadan ih Tonsung. Soira nogulian ih Tonsung minomoros no yosido sid Ivanon dau dot amu no yosido muli sino gamko mintoron no boh yosido sid sulap sid tagad dau. Na it Anakvagu dinot banal ko osianan di Tonsung, okuro po mah dot araat pomurasan nga banal ko aparu ih Tonsung dot savo dau dino kosuvang banal sid ginavo dau.. kagi po mogontizan no ih Tonsung dot anak dau. Na minioduw no it anakvagu om tidi dau dino kah tu ih kobuatano dinot tidi dau dino banal ko mamatai savo om tanak dau. Minomoros poh vagu it tanakvagu dinokah dot amu no muli yosido sino tu nokoidu no kagi ih Tonsung om mozo no yosido di Tonsung.

Na it Anakvagu om ih Tonsung dinokah minaliu nobo yoti om minvalai om minisodu antad sid molohing dinot Anakvagu. Na ih Tonsung dino tu banalko ulun dot aparukah makin lumaid makin lumundu tu tagad nga otopuan napu om burul gamko oponu-oponu dot lingkut. Ong dapu nga banal noko ogumu, it ongo Panding, Rungou, Longguvai, Tavag, Kampil om nunu nopo oriitan dot napu varo ngoviai. Ongo azam madko manuk, karabau, sapi nga varo ngavi. Ilo poh kagi momidagang om mijuval ih Tonsung om ih savo dau sid ong kina om ongo sarip dot ongo banat, sada, timog om nunu.

Na norikot pokah monombitil banal ko agazo, aso banal kakanan tulun songpomogunan tu mananom nga amu momodsuni it ongo parai. Na it ongo ulun songtanop sori sitid pomogunan tu mogihim soluvan dot ongo kakanan om napu dit pioovit dioti. Na nilaan tulun dot varo ot ulun banalko lumundu. Na minomod rikot no yoti sori, na it Ivanan dit Anakvagu dino kah nga rumikot no sinokah nu mokiakan topot it Tanakvagu banalko humungot kadau, pokipapatazan dikou diri ih Tonsung om biano mokiakan kou no dau. Nga ih Tonsung ulun di avantang oh bahazan pinintoron no boh sino. It ulun dit momogauk dih Tonsung nga nokorikot ngoviai sino gamko minokimaaf banal yoti di kobuatano dioti dit gulu. Na nahandaman no dih Tonsung tobpinai dau kusai ih Goholu dinuat no dau inot ongulun kuran no nasib di Goholu nga ka dinot ongoulun ih Goholu nga mad ko ih Tonsung ie ulun dot lumundu.

Na it tanak Kusai di Tonsung om it Tanakvagu dinokah agazo no. Inot Tanak dino kah banal noko avantang ka nga banalko monongkingin dinot anak dot solutan. Adih.. banal ko avasi kagi inot Dazang. Kagi po, inot Solutan dino amu ih savo dau inot tanak dau Tondu ong amu kasavo inot anak dau Kusai om ih boros koduvo nopo om pakazan mosti ko bulavan om kasavo ogi. Na minongitung no vagu ih Tonsung kuran kihiman dot Bulavan Banat. Mad nahandaman dau it Pakazan Lambagan dau dot kisukolob om banat tondu. Ugaro nokah dau inot pakazan dau dit niatagak dau dot alaid no om imatai dau dot inot pakazan lambagan antad dot kuliit kazu dino najadi no Bulavan Pakazan.

Na nahandaman no dau it obpinai dau ih Goholu om pamanau no mogihim. Na it anak di Goholu dino kah nga anak dot Ondu. Minomoros no ih Tonsung dinot hal dino tu misalu no dot pakazan yoti tu it pakazan di Tonsung Pakazan Tondu om anak nopo dau om kusai na it pakazan dino itahak nobo dau sid anak di Goholu tu ondu. Na nining po di Goholu Minindakod no ih Goholu sid abai dot valai tu manganu dit Lambangan Kulit do Kazu. Suvai nokotigog ih Goholu tu it banat dau dino nga najadi Bulavan ih. Na minisalu nobo yoti. Na ka di Goholu "Oviton ku inot tanak ku dino dot ih pimot ku dit anak di Solutan ong kiginan dau" ka di Goholu.

Na suvab po diri ka minivozo no yoti do movit-ovit anak dioti dot kibanat ogi dot Bulavan dot Pakazan. Antad sid sodu, opondow ogi mato di Solutan tu mimot-imot dinot banat dot bulavan om imot dau inot Anakvagu om Sumuni nga banal noko Avantang om Avasi. Na kinodim no dau inot anganak dau mimot dinot anganak di Tonsung om ih Goholu nga ka dioti, "Amu kopimot okoi yadkiti ka kavantang om avasi oh Anakvagu om Sumuni" ka dioti. Na pinisavo no boh inot anganak dau om anganak di Tonsung om ih Goholu..

Navi Tangon....
Pengajaran : Orang yang suka berbuat baik, suka berusaha, rajin dan tidak berdendam akan mendapat mendapat balasan yang baik dari tindakan yang telah dibuat. Bersusah-susah dahulu, bersenang-senang kemudian.

KOLIBAMBANG OM IH KARA

Varo poh kah, sid iso o govuton ino kah ih it ongo Kara songakan-akan dot kouvaan ka. Banal kagi boh ino kouvaan logus doh pia'akan dinot ongo Kara. Nah ino tongo Kolibambang dino nga sino tu mamaih mombolot mangakaan. Koimot poh kah dino tongo Kara om songgo-songgo yosido nga varo nopo Kolibambang na pointapap do longon noh Yadara ka tu mamatai no dino ongo Kolibambang.

Koimot-imot poh kah dini Vozoon dinot ongo Kolibambang (Banal ko agazo mad ko Lingkut ka) om ogumu minatai inot ongo ranzat dau, banal ko otikab banal ino ginavo dau om ohungot banal-banal. Kodimo no dau ino Vozoon do Kara ka tu kumijanji no do soira o piparangan dino ka. Nah kadi Vozoon Kara 7 tadau antad biano tuminong kouno siti kaa. Kadi Vozoon Kolibambang yadkino no bino kaa.

Manjadi minomonguli no bino tongo Kolibambang tu monimung dit ongo koruhang dioti. Na adau po dikotolu ka minamanau no laid ka yoti dino tu osodu banal ka inot kabanahan do kara. Mitalib po kah ino bahanan do Kolibambang kah, banal no kah ovongo ino tongo ulun kimot dot apodok agazo no ini ongo Kolibambang ka. Ka dioti, "Sumonggo kou ka dino Ambaza" ka dinot ongo Ulun. Pangambat nopo ka ino tongo Kolibambang, "Miparang okoi diti sidi oti Adara tu banal ko araat ma yoti" Ka dino Vozoon do Kolibambang. Vagu po ka di Kolibambang, "Opongo okoi po miparang rumikot kou no sori tu ogumu ma Kara apatai dati ma" ka di Vozoon Kolimbang. Na minitalib nobo ino tongo Kolibambang dino kah.

Na adau po di Koturu, nokorikot noh ino ongo Kolibambang ka. Sokoviai gi'ngis kara sino kavi, baiko ih Tutung amu minozo tu amu ingin yoti mozo miparang. Iri tongo kara dino kiongo kinit yoti do kazu pamabang. Manjadi timumpuu nobo yoti mimparang kah it ongo kolibambang dino urunan dioti ih mato do kara ka nga it ongo koruhang do kara mambang dino koruhang dot nurunan do Kolibambang. Na makin lumaid kumudik no banal ino ongo kara tu miobabang ih sakavi.

Na varo dot kalaxing anak do kara ka banal ko opintar ka, soira nurunan yosido, pongolopu no yosido dot kazu do kirouun ih om poloposo ogi dau sid vuros dau tu momugag dit ongo Kolibambang. Na song arab no bogima. koimot po dino kara vokon minomod susui noh bo yoti dino ka. Inot ongo kolibambang ino kadino nga makin lumaid makin kumudik ih. Kimot poh ka dino vozoon Kolibambang dino ka, minomoros no yosido sid Vozoon do Kara ka dau, "Mintoron tokou no bino Adara. Mad opunso tokou ogi. Imatai ka ino bangsa nu, torapat-rapat kou poh kogumu. Yokoi ih nga yad kino ih to songo rapat-rapat poh". Nga kadi kara, ''Ai amu miavi-avi tokou ih ka". Na amu no inambat dih Vozoon Kolibambang om tumulud no muli ka ih Kolibambang.

Na soira minuli ka ino tongo Kolibambang, rinazou no vagu dino tongo ulun, "Bah nopongo kou no naku miparang" ka dioti. Ka di Kolibambang, "Oo.. sori kou no ka di Kolibamang". Na it ongo ulun dino kah minamanu noh kah yoti tu mongoi dit ongo kara minatai. Sampai asadapan poh osuvaban poh yoti moninalau dinot tongo kara..

navi tangon...

Tangon di

1 comment:

  1. I love this story! I hope there's more like these... Thanks 'pa for sharing these beautiful stories!

    ReplyDelete